Σπίτι του 19ου αιώνα στη Χώρα της Σκύρου

Από τη βιαιότητα μιας πυρκαγιάς στη συγκινητική ανακάλυψη της ιστορίας ενός κτηρίου

Μετά από μία πυρκαγιά που έπληξε το ισόγειο, του λιθόκτιστου στο κέλυφος αλλά γεμάτο ξυλοκατασκευές εσωτερικού του, η εικόνα που αντικρίσαμε δεν άφηνε περιθώρια εφησυχασμού. Χρειαζόταν καταγραφή των κατεστραμμένων στοιχείων που υπήρχαν σχεδόν αυτούσια από τα μέσα του 19ου αιώνα και στη συνέχεια η απομάκρυνση τους. Ήταν στοίχημα να σωθεί ο πλούτος των ξυλόγλυπτων μελών του και η αποκατάσταση των κινητών αντικειμένων, εξαιρετικών δειγμάτων σκυριανής λαϊκής τέχνης των τελευταίων δύο αιώνων. Από τις αποξηλώσεις φανερώθηκαν στοιχεία από προγενέστερες φάσεις της ζωής του κτηρίου. Φουρούσια από πωρόλιθο που στήριζαν εξώστη που καταργήθηκε όταν επεκτάθηκε η οικία για να ικανοποιήσει τις αυξημένες ανάγκες της οικογένειας και στέκουν πλέον πάνω από ένα στενό και ψηλό διάδρομο, δείγματα της μαστοριάς των σκυριανών λιθοξόων. Ένα βαρέλι για σιτηρά διαστάσεων δωματίου από την πρώτη χρήση του ισογείου, πιθανότατα κατά τον 18ο αιώνα, μαζί με βυτίνες (μεγάλα κεραμικά δοχεία στη γη για συντήρηση των τυριών) και μία εσωτερική πηγή. Λόγω της αρχοντικής ιστορίας του κτηρίου, το μέγεθος του είναι ασυνήθιστα μεγάλο συγκριτικά με τις υπόλοιπες κατοικίες μέσα στη Χώρα του νησιού. 

Για να του δοθεί μια νέα ζωή χρειάστηκε να επανασχεδιαστούν τα λουτρά και η κύρια κουζίνα από την αρχή και οι υπόλοιποι χώροι με διακριτικές κινήσεις. Όλες οι επεμβάσεις μεγάλες ή μικρές έγιναν με τρόπο που να αγκαλιάζουν τη φιλοσοφία του κτίσματος. Να δένουν με αυτό τόσο αισθητικά όσο και τεχνικά, με τις υφές και τα χρώματα των υλικών. Να μοιάζουν σαν να ήταν εκεί πάντα. Ξύλο, μέταλλο και τσιμεντοκονία ήταν τα νέα υλικά. Διατηρήθηκε ο ασβέστης στους τοίχους, αλλά εισάγαμε σύγχρονα φωτιστικά με περισσότερα σενάρια φωτισμού εμπνευσμένα από το περιβάλλον. Επαναχρησιμοποιήθηκε κάθε στοιχείο που σώθηκε, εσωτερικά κουφώματα με τα σιδερένια τους μάνταλα, αποθηκευτικοί χώροι λαξευμένοι στο βράχο και σε εσοχές της βαριάς τοιχοποιίας με τα αυθεντικά τους ξύλινα στοιχεία, δομικά υλικά όπως πωρολίθινα μέλη και παλιά συμπαγή τούβλα που βρήκαν νέα αποστολή σε κτιστές διαμορφώσεις. Στο τελικό στάδιο της διαμόρφωσης του κτηρίου πήραν τις νέες θέσεις τους, σύμφωνα με τις λειτουργικές διαφοροποιήσεις που προέκυψαν και τον εσωτερικό σχεδιασμό, όλα τα αποκατεστημένα κινητά στοιχεία. Έπιπλα, κεραμικά, πορσελάνες, ξυλόγλυπτα αλλά και κάποια νέα έργα τέχνης.